Beste Oostendenaren,
Ons Instituut doet onderzoek naar de betovering der zeeën en alles wat daar te vinden is. Daarom wil ik in mijn logboek deze keer iets vertellen over het schilderij: ‘Dijk te Oostende’ van Léon Spilliaert.
Een eenzame figuur staat onder het kunstmatige licht van een straatlantaarn. De dijk is de rand van het land. De zee is geen echte zee, maar geschilderde zee. De nacht is geen nacht, maar geschilderde nacht. Het is de ultieme ode aan Oostende. Onvatbaar en raadselachtig. Gewassen in Oost-Indische inkt en waterverf.
Ik hou van Spilliaert omdat hij een volstrekt authentieke kunstenaar is die onder geen enkel -isme te catalogeren valt. Spilliaert is samen met Ensor de adem van Oostende. Ik heb een verbond met deze stad, ik kom er graag. Onze kantoor is in het havengebouw en soms moet ik er optreden. Dan wandel ik na de voorstelling altijd weer naar die dijk. Het licht van de straatlantaarn is nog precies hetzelfde als bij Spilliaert. De reling, de zilte zeelucht, de dampende klinkers van de dijk, het strand verzonken in de diepte, en daarachter het water. Het is er allemaal.
Het kost me geen moeite om in dit schilderij te stappen. Te versmelten met de eenzame figuur die waarschijnlijk straks weer oplost in de nacht. Ik herken mezelf op de dijk van Oostende. Het is zelden dat een kunstenaar in mij kruipt en zachtjes tegen mijn hart schuurt. Misschien komt het door de kwetsbaarheid van Spilliaert zelf. Hij was een dolende zoeker die consequent zijn stad penseelde op het canvas. Niet zoals Ensor, wild en carnavalesk, maar ingetogen, zoals een tuinman die de rozen snoeit. Het is die tederheid die mij telkens weer ontroert.
De aantrekkingskracht ligt in het innerlijke. Het werk van Spilliaert geeft licht van binnenuit. Het maakt zijn werk tijdloos, adembenemend, en wonderschoon.
Oostende is gezegend met betoverende kunstenaars zoals Ensor en Spilliaert, daardoor is zij de terechte hoofdstad van de 11e Provincie!
Blijven dromen! Wim.
soms slaat het verlangen der mensen zo hoog uit
dat zij takelen de nederige boot
en ter zee gaan
(fragment uit Facture Baroque, Paul van Ostaijen)
