POT Up is een project van Antenne/Stad Oostende en EIT FOOD
Antenne, de sociale kruidenier van Stad Oostende, startte in 2016 en groeide uit tot een bruisende ontmoetingsplek met diverse projecten. Heel vaak hebben die projecten betrekking tot het verwerken en herbestemmen van voedseloverschotten. Bij Antenne maken we bijvoorbeeld maaltijden voor de daklozenwerking, soep voor voedselpunten in Oostende en organiseren we wekelijks volkskeukens met en voor onze bezoekers. Alle bereidingen gebeuren steeds met lokale seizoensgebonden voedselreststromen.
Herwaardering van voedseloverschotten
Foodsavers regio Middenkust haalt maandelijks 30 ton voedseloverschotten op die herbestemd worden naar een 33 tal organisaties in de regio. De instroom bij Foodsavers komt dagelijks binnen via voedselindustrie en supermarkten. Elk seizoen zorgt voor grote volumes van bepaalde groentes en/of fruit (appelen, peren, banaan, aardbeien, champignons, pompoen, prei, witloof, …) met als gevolg dat ook Foodsavers regelmatig teveel overschot heeft van één groente of fruit. De korte houdbaarheidsdatum en het overaanbod heeft als gevolg dat deze hoeveelheden niet steeds via de huidige kanalen herbestemd kan worden.
Met het project POT Up herwaarderen we ook deze reststroom zinvol en duurzaam.
Verhalen in bokalen
In Oostende kan men spreken over een dubbele vergrijzing. Dit komt enerzijds door de vergrijzing van de lokale bevolking in de stad, anderzijds doordat oudere mensen naar de stad migreren. Er zijn namelijk heel wat mensen die op oudere leeftijd beslissen om zich hier te vestigen. Daarnaast is Oostende een stad met veel nieuwkomers. Deze combinatie van vergrijzing en aanrijking van culturen, levert veel verhalen over eten op. Het gaat hierbij zowel over herinneringen aan specifieke maaltijden en manieren van eten als over hoe men voedsel verwerkt, bewaart of hoe men aan de slag gaat met voedselresten. Met dit erfgoed gingen we bij Antenne aan de slag.
Pot UP is dus een participatieve zoektocht naar traditionele en originele bereidings- en bewaringstechnieken.
Het project startte in 2021. We organiseerden twee dialoogtafels waarbij we met een 50-tal Oostendenaars in gesprek gingen over het bereiden en bewaren van voedsel. Tijdens deze dialoogtafels ontdekten we de rijkdom aan ervaringen en kennis bij de deelnemers. We ontdekten dat er binnen de diversiteit en erfgoed van onze stad een overvloed aan verhalen en kennis is rond dit thema. Uit een groep van 42 enthousiastelingen werden tien Oostendenaars met een passie voor eten geselecteerd. De tien deelnemers ontdekken van en met elkaar nieuwe bewarings- en bereidingstechnieken tijdens 8 workshops.
Elke deelnemer creëerde zo zijn eigen POT Up die we opschaalden naar 100 exemplaren voor ons marktevent. De opbrengst zetten we om in een betaalbaar voedselaanbod voor mensen met een laag inkomen in onze sociale kruidenier.
POT Up gaat dus over meer dan recepten. Met Pot up wil stad Oostende duurzame en lokale voedselverhalen brengen in een potje.
Elk product van Pot up is het resultaat van een creatieproces met nieuwkomers en mensen met wortels in Oostende. Samen creëren ze nieuwe producten op basis van lokale ingrediënten, reststromen, eigen accenten en creatieve bewaartechnieken. Aan de hand van dit product brengen we het verhaal van verschillende mensen en ook van verschillende culturen en smaken. Daarmee promoten we in Oostende de troeven van de diversiteit die de stad te bieden heeft en sensibiliseren we rond het herwaarderen van restjes.
Met POT up versterken we ook de huidige samenwerking met de schenkende bedrijven en supermarkten. Op basis van de vraag naar de POT Ups en de ambities van de makers wensen we enkele POT Ups als vaste seizoensproducten in de markt te zetten i.s.m. de lokale bedrijven. POT Up wensen we te zien uitgroeien tot een platform voor creatievelingen die voedselreststromen verzilveren naar nieuwe producten.
POT Up is een verhaal van samenwerking met bedrijven in de voedingsindustrie en -retail. Hierbij proberen we te werken richting volwaardig partnerschap tussen sociale en economische spelers. Naast het ophalen van de voedselresten, zetten we de samenwerking ook om in producten. Het zijn steevast producten met een verhaal en een missie. We streven naar minder verspilling en betaalbare gezonde voeding voor iedereen.
Graag starten we elk jaar een nieuw traject op waarbij we nieuwe makers een plek geven om te experimenteren en te ontdekken. Jaarlijks lanceren we na elk traject nieuwe POT Ups en blijven we de website voeden met verhalen over voedsel. De lessons learnt zullen telkens worden neergepend en bijgehouden worden op zowel de website en gebruikt worden om het project bij te sturen.
Met POT Up willen we ook deelnemen aan verschillende lokale events waarbij we zowel de bokalen als de verhalen uit onze werking willen delen met een ruimer publiek.
Kortom, Pot Up is een initiatief dat de gemeenschap verenigt om voedselverspilling te verminderen, culinaire tradities te behouden en ondernemerschap te stimuleren door voedselresten te verwerken tot nieuwe producten met een sociaal doel.
EIT FOOD maakte een leuk filmpje over POT Up:
